Trong kinh doanh, doanh nghiệp thường trích một phần lợi nhuận để chi trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức, một phần lợi nhuận khác sẽ được doanh nghiệp tái đầu tư vào hoạt động sản xuất. Nhưng phần lớn nhà đầu tư cá nhân hiện nay vẫn chưa hiểu rõ được bản chất của cổ tức. Vì thế, bài viết dưới đây UniTrain sẽ cung cấp cho bạn tất tần tật kiến thức liên quan đến cổ tức để tránh khỏi những sai lầm không đáng có.
1. Cổ tức
Cổ tức (Dividends) là một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho cổ đông công ty sau khi đã trích lập các quỹ theo quy định. Hàng năm, số tiền được trích ra để chi trả cổ tức sẽ được thông qua trong Đại hội cổ đông.
Trừ cổ phiếu ưu đãi, thì cổ tức của cổ phiếu là không cố định, nó phụ thuộc vào tỷ lệ chi trả cổ tức của các ngành, các công ty.
Một công ty về cơ bản có thể lựa chọn trả cổ tức bằng tiền mặt (Cash Dividend), hoặc bằng cổ phiếu (Stock Dividend) để đáp ứng nhu cầu sinh lợi khi đầu tư vào công ty cổ phần của cổ đông.
2. Trả cổ tức bằng tiền mặt
Trả cổ tức bằng tiền là việc doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt trực tiếp vào tài khoản chứng khoán cho cổ đông. Khi tuyên bố trả cổ tức bằng tiền mặt, công ty sẽ lấy từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, ghi nhận nợ phải trả cho cổ đông. Từ đó, làm giảm cả về tài sản lẫn nguồn vốn.
Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, khi 1 doanh nghiệp công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền, thì tức là dựa trên mệnh giá cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/CP)
3. Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Thay vì trả cổ tức tiền mặt thì công ty sẽ phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông. Công ty sẽ lấy lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, các quỹ dự phòng doanh nghiệp (quỹ đầu tư phát triển,…), hoặc thặng dư vốn cổ phần để làm tăng nguồn vốn kinh doanh bằng cách trả cổ tức bằng cổ phiếu. Từ đó, không làm thay đổi vốn chủ sở hữu, không làm thay đổi vốn hóa thị trường và tỷ lệ nắm giữ của mỗi cổ đông trong công ty không đổi.
4. Sự khác nhau giữa việc trả cổ tức bằng tiền và trả cổ tức bằng cổ phiếu
Đối với việc trả cổ tức bằng tiền, dòng tiền từ lợi nhuận sau thuế sẽ đi ra khỏi doanh nghiệp. Cụ thể là được chi trả vào tài khoản của từng cổ đông.
Đối với việc trả cổ tức bằng cổ phiếu, dòng tiền về cơ bản vẫn ở trong doanh nghiệp. Chỉ có sự thay đổi từ khoản mục Lợi nhuận sau thuế (chưa phân phối) chuyển sang khoản mục Vốn góp của chủ sở hữu.
5. Phân biệt chia cổ tức bằng cổ phiếu với chia tách cổ phiếu
Về nguyên tắc, dù công ty trả cổ tức bằng cổ phiếu (Stock Dividend) hay chia tách cổ phiếu (Stock Split), giá trị vốn chủ sở hữu không đổi.
Tuy nhiên trả cổ tức bằng cổ phiếu: có sự dịch chuyển qua lại giữa các tài khoản con trong vốn chủ sở hữu trên bảng cân đối kế toán.
Ví dụ: Quỹ đầu tư phát triển tài trợ cho nguồn trả cổ tức bằng cổ phiếu, thì quỹ này sẽ giảm một phần đúng bằng phần tăng thêm ở vốn điều lệ công ty. Chia tách cổ phiếu không làm ảnh hưởng đến bất kỳ khoản nào trên vốn chủ sở hữu.
6. Ngày giao dịch cuối cùng là ngày gì? Ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày gì?
Ngày giao dịch không hưởng quyền (Ngày GDKHQ) là ngày giao dịch mà nhà đầu tư mua chứng khoán sẽ không được hưởng các quyền lợi của cổ đông như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, quyền tham dự ĐHCĐ…
Ngày đăng ký cuối cùng (Ngày ĐKCC) là ngày chốt danh sách khách hàng sở hữu chứng khoán, và là ngày tổ chức phát hành lập danh sách người sở hữu chứng khoán với mục đích để thực hiện các quyền cho cổ đông, như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm…
Quy định hiện nay, với các giao dịch bình thường, thời hạn thanh toán là T+2, (trừ thứ Bảy, Chủ nhật và ngày nghỉ lễ), nghĩa là thời gian từ ngày giao dịch (mua/bán) đến ngày nhận được chứng khoán hoặc tiền là 2 ngày (ngày giao dịch tính là ngày T+0). Do đó, nhà đầu tư mua cổ phiếu ngày làm việc liền trước ngày đăng ký cuối cùng sẽ không có tên trong sổ cổ đông, vì giao dịch chưa được thanh toán, do vậy sẽ không được hưởng quyền.
UniTrain – Hồng Duyên tổng hợp
Xem thêm
Khóa học Ứng dụng Excel trong xử lý dữ liệu
Data Visualization – Cách trực quan hóa dữ liệu dành cho người làm tài chính – kế toán